SŁOWNIKI
Wybór
W pracy każdego tłumacza bardzo ważną rolę odgrywają słowniki. Każdy tłumacz może wybierać spośród słowników tradycyjnych i online. Te należy jednak traktować z pewną ostrożnością w zależności od tego, kto je opracował. Tłumaczenie maszynowe jest w dzisiejszych czasach bardzo popularne, ale każdy profesjonalista, i nie tylko, zna jego niedoskonałości. Dlatego ja w swojej pracy lubię oprzeć się na słownikach tradycyjnych opracowanych przez cenionych językoznawców i instytucje.
Słowniki języka słowackiego
Do najpopularniejszych słowników języka słowackiego należą: Krátky slovník slovenského jazyka opracowany przez Jazykovedný Ústav Ľudovíta Štúra pod red. Jána Kačalu a Márii Pisárčikovej i Synonymický slovník slovenčiny opracowany pod red. Márii Pisárčíkovej i wydany przez wydawnictwo Veda Slovenskej Akadémie Vied.
Słowniki przekładowe
Pierwszy słownik przekładowy polsko-słowacki i słowacko-polski, z którego korzystałam to słownik opracowany przez Mikuláša Stano i Ferdinanda Buffo wydany w 1982 r. przez Slovenské Pedagogické Nakladateľstvo w Bratysławie. W 2010 roku został wydany dwutomowy Słownik słowacko-polski opracowany przez słowacystów z Uniwersytetu Jagiellońskiego – Zofię Jurczak-Trojan, Halinę Mieczkowską, Elżbietę Orwińską-Ruziczkę i Marylę Papierz.
Słowniki specjalistyczne
„Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej polsko-słowacki” opracowany przez Vlastę Juchniewiczovą, Gabrielę Zoričákovą i Marylę Papierz (Wiedza Powszechna, 2008) zawiera ok. 20000 specjalistycznych haseł i podhaseł z dziedziny ekonomii i gospodarki, handlu międzynarodowego, marketingu, finansów, bankowości, giełdy, ubezpieczeń, transportu, prawa cywilnego, karnego i gospodarczego.
Słowniki języka słowackiego online
Ze słowników języka słowackiego w wersji elektronicznej możemy korzystać na portalu Jazykovedného Ústavu Ľ. Štúra czyli Instytutu Lingwistyki Ľ. Štúra Słowackiej Akademii Nauk.
Instytut powstał w 1943 roku pod nazwą Instytut Językowy Słowackiej Akademii Nauk i Sztuk – SAV, w 1952 został przemianowany na Instytut Języka Słowackiego SAV, a od 1966 nosi obecną nazwę. Jest to instytucja naukowa, która prowadzi badania nad słowackim językiem narodowym, jego zróżnicowaniem terytorialnym i społecznym oraz historią. Badania obejmują zagadnienia teoretyczne językoznawstwa ogólnego, kultury językowej, terminologii fachowej i onomastyki. Owocem tych badań są podręczniki kodyfikacyjne i słowniki zawierające fachową terminologię.
Do najistotniejszych osiągnięć naukowych Instytutu zaliczyć można badania nad strukturą gramatyczną języka słowackiego (Morfologia języka słowackiego, 1966), dynamiką słownictwa (Dynamika słownictwa współczesnego języka słowackiego, 1989), słownictwem języka narodowego (Słownik języka słowackiego,1959-1968; Krátky slovník slovenského jazyka, wyd. IV, 2003; Synonymický slovník slovenčiny, wyd. II, 2000; Historický slovník slovenského jazyka, 7 tomów, 1991 – 2008; Słownik dialektów słowackich, jak dotąd 2 tomy,1994, 2006; Słownik współczesnego języka słowackiego, jak dotąd 2 tomy, 2006, 2011), systemem pisowni języka słowackiego Zasady ortografii języka słowackiego, wyd. III, 2000), terytorialnym zróżnicowaniem dialektów słowackich na terenie Słowacji, krajów słowiańskich i obszaru karpackiego (Atlas języka słowackiego, 4 tomy, 1968 – 1984; Atlas języka słowiańskiego 2012; Carpathian Dialectological Atlas, 8 tomów, Wstęp (nienumerowany) tom 1987, tomy 1-7 opublikowane w latach 1989 – 2003) oraz konfrontacyjne badania słownictwa języków słowiańskich (Słownik czesko-słowacki, wyd. II, 1981; Wielki słownik rosyjsko-słowacki, 5 tomów, 1960 – 1970; Wielki słownik słowacko-rosyjski, 6 tomów, 1979 – 1995). Pracownicy Instytutu wydali kilkadziesiąt monografii z różnych obszarów badań nad językiem narodowym. Instytut publikuje cykl czasopism Linguistic Studies, z których każdy jest poświęcony jednej dyscyplinie językoznawczej. Instytut Lingwistyki Ľ. Štúra Słowackiej Akademii Nauk jest głównym organizatorem lub współorganizatorem konferencji naukowych z udziałem międzynarodowych naukowców.
Główne obszary badań to: system współczesnego języka słowackiego, funkcjonowanie języka we współczesnej komunikacji, teoria i praktyka kultury języka, terminologia zawodowa, etymologia i geografia językowa, historia języka, onomastyka, lingwistyka i komputerowe przetwarzanie języka naturalnego.
Najpopularniejsze słowniki w wersji elektronicznej, do których Instytut oferuje dostęp to: Słownik języka słowackiego, Krótki słownik języka słowackiego, Słownik synonimów, Słownik współczesnego języka słowackiego, Słownik historyczny języka słowackiego, Słownik dialektów słowackich, Słownik ortograficzny, Słownik wyrazów obcych oraz słowniki zawierające wymowę i odmianę wyrazów, bazy nazw własnych, nazwisk i miejscowości.